Gerechtshof Amsterdam 11-06-2024, ECLI:NL:GHAMS:2024:1609

De vrouw is op 1 mei 2023 in hoger beroep gekomen van voornoemde beschikking van 1 februari 2023.

De man heeft op 21 juni 2023 een verweerschrift tevens houdende incidenteel hoger beroep ingediend.

De vrouw heeft op 8 augustus 2023 een verweerschrift in incidenteel hoger beroep ingediend.

Bij het hof zijn verder nog de volgende stukken ingekomen:

- een bericht van de zijde van de vrouw van 23 november 2023 met bijlagen;

- een bericht van de zijde van de man van 24 november 2023 met bijlagen.

De mondelinge behandeling heeft op 4 december 2023 plaatsgevonden. Partijen zijn verschenen, bijgestaan door hun advocaten. De advocaten van partijen hebben ter zitting pleitnotities overgelegd.

Na de zitting zijn bij het hof een bericht van de zijde van de vrouw van 18 december 2023 en een bericht van de zijde van de man van 19 december 2023 ingekomen, waarin zij het hof informeren dat zij geen overeenstemming hebben bereikt in het onderhavige geschil.

Partijen zijn gehuwd [in] 2011. Hun huwelijk is op 26 september 2022 ontbonden door inschrijving van de echtscheidingsbeschikking van 27 juli 2022 in de registers van de burgerlijke stand van. Uit het huwelijk zijn geboren: [kind 1] , [in] 2012 (hierna: [kind 1] ) en [kind 2] , [in] 2014 (hierna: [kind 2] ) (hierna gezamenlijk: de kinderen).

Bij beschikking voorlopige voorzieningen van 3 augustus 2022 is, voor zover thans van belang, bepaald dat:

• de kinderen week op, week af bij ieder van partijen verblijven met als wisselmoment zondag 19:00 uur;

• de man een bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van de kinderen voldoet van € 236,- per kind per maand;

• de man een uitkering tot levensonderhoud van de vrouw voldoet van € 2.136,- per maand.

Bij - de in zoverre niet bestreden - beschikking van 1 februari 2023 is, voor zover thans van belang, bepaald dat:

• de vrouw tegenover de man het recht heeft om in de voormalig echtelijke woning aan het adres [A-straat] [plaats B] (hierna: de woning) te blijven wonen en de tot de inboedel daarvan behorende zaken te blijven gebruiken tot zes maanden na de inschrijving van de beschikking tot echtscheiding in de registers van de burgerlijke stand;

• met ingang van de dag van overdracht van de woning [kind 1] haar hoofdverblijf zal hebben bij de man en [kind 2] haar hoofdverblijf zal hebben bij de vrouw;

• de kinderen de ene week bij de man en de andere week bij de vrouw zullen verblijven, met als wisselmoment de maandag uit school;

Op 31 mei 2023 heeft de overdracht van (het aandeel van de vrouw in) de woning aan de man plaatsgevonden.

Bij de bestreden beschikking heeft de rechtbank, voor zover thans van belang, bepaald dat de man aan de vrouw met ingang van de dag van de overdracht van de woning dient te betalen: een bedrag van € 341,- per maand als bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van [kind 2] , een bedrag van € 130,- per maand in de feitelijke zorgkosten van de vrouw voor [kind 1] en een bedrag van € 352,- bruto per maand als uitkering tot levensonderhoud van de vrouw.

De vrouw verzoekt, na wijziging van haar verzoek, om met vernietiging van de bestreden beschikking in zoverre te bepalen dat de man aan haar met ingang van de dag van overdracht van de woning dient te betalen een bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van [kind 2] van € 355,- per maand en een bijdrage in de feitelijke zorgkosten van de vrouw voor [kind 1] van € 144,- per maand, althans een zodanige bijdrage als het hof juist acht. Het hof begrijpt het standpunt van de vrouw in hoger beroep aldus (pleitnota nrs. 29 en 30) dat zij ook haar verzoek ten aanzien van de partneralimentatie heeft gewijzigd, en thans verzoekt te bepalen dat de man met ingang van de dag van overdracht van de woning een bedrag van € 3.066,- bruto per maand aan haar dient te bepalen als uitkering tot levensonderhoud, althans zodanige bijdrage als het hof juist acht.

De man verzoekt de vrouw niet-ontvankelijk te verklaren in haar hoger beroep, dan wel het door haar verzochte af te wijzen, althans te matigen.

De vrouw verzoekt het door de man verzochte af te wijzen.

Het hof zal de door partijen aangevoerde grieven in principaal en incidenteel hoger beroep, waar deze onderling samenhangen, gezamenlijk bespreken. Voor zover hierna bedragen worden genoemd, zal het hof deze telkens afronden, tenzij anders vermeld. De door het hof gemaakte berekeningen in het kader van de kinder- en partneralimentatie zijn aan deze beschikking gehecht en maken hiervan deel uit.

Hoewel onder r.o. 3.4.7 van de bestreden beschikking (per abuis) is opgenomen dat de draagkracht van de vrouw € 621,- per maand bedraagt, blijkt uit de aangehechte draagkrachtberekening dat de draagkracht van de vrouw ten behoeve van kinderalimentatie is berekend op € 724,- per maand, uitgaande van een bruto inkomen van € 36.862,- per jaar en een netto besteedbaar inkomen (NBI) van € 3.157,- per maand. Dit inkomen is tussen partijen op zichzelf niet in geschil. Wel is de verdiencapaciteit van de vrouw in geschil. De vrouw werkt thans 24 uur per week. De rechtbank heeft geoordeeld dat, in ieder geval ‘op dit moment’, niet van de vrouw kan worden gevergd dat zij meer uren gaat werken.

Bij de berekening van de draagkracht van de vrouw zal het hof, anders dan de man heeft betoogd, geen rekening houden met haar (box 3) vermogen. Het vermogen is niet (meer) van een zodanige omvang, (partijen verschillen van mening over die omvang, maar mede gelet op de door de vrouw overgelegde gegevens over de aanschaf van de woning - € 614.056,17 te vermeerderen met makelaars- en taxatiekosten - en de (verwachte) kosten van verbouwing en renovatie, is aannemelijk dat haar (box 3) vermogen minder dan € 100.000,- bedraagt), dat daaruit structurele inkomsten voortkomen. Evenmin kan van de vrouw verwacht worden om in te teren op deze financiële buffer, aangezien haar verdiencapaciteit niet zodanig groot is dat zij hieruit nog kan sparen voor onverwachte uitgaven.

De rechtbank heeft de draagkracht van de man berekend op € 3.658,- per maand, gebaseerd op een gemiddeld bruto inkomen van € 193.753,- over de jaren 2023 en 2024. Bij het vaststellen van het inkomen van de man is rekening gehouden met het basissalaris van de man, een bonus en een beloning in de vorm van aandelen.

Uit de stellingen van de man in zijn verweerschrift en ter zitting in hoger beroep leidt het hof af dat de man zich niet kan vinden in de berekening van zijn draagkracht ten aanzien van de kinderalimentatie (en partneralimentatie) en hiertegen in hoger beroep opkomt. De man bepleit uit te gaan van uitsluitend zijn basissalaris, omdat dit zijn enige vaste inkomenscomponent is. De bonussen en inkomsten uit aandelen fluctueren sterk en zijn niet gegarandeerd, waardoor het volgens de man niet redelijk is om een gemiddelde aan te houden. Er zou per jaar gekeken moeten worden naar zijn inkomen. De man voert aan dat de bonussen zullen afnemen, omdat de markt van de divisie van de man zich in een neergang bevindt. Ook heeft de man in 2023 minder aandelen toegekend gekregen dan in 2019, die over een periode van vier jaar worden gevest. De aandelen vertegenwoordigen volgens de man een lagere waarde en de verwachting is dat de waarde op zeer korte termijn naar nul zal gaan. Het is onrealistisch dat de piekjaren van vlak voor de scheiding in verband met de marktwerking kunnen worden geëvenaard, aldus de man. Hij stelt voorts dat zijn gemiddelde inkomen, gekeken naar de gehele periode van het huwelijk, € 143.952,- bruto per jaar bedraagt.

De vrouw heeft gemotiveerd verweer gevoerd. Zij wijst erop dat uit de door de man overgelegde stukken kan worden afgeleid dat zijn inkomsten inclusief bonus en beloning uit aandelen in 2023 naar verwachting € 193.467,62 bedragen en over 2024 stijgen tot € 210.071,97 (productie 12 bij verweerschrift in hoger beroep).

Het hof leidt af uit de door de man overgelegde stukken, (productie 12 bij verweerschrift hoger beroep) en de prognose van de werkgever (brief 11 januari 2023, productie 29 eerste aanleg), dat in weerwil van de prognose (waarin is opgenomen dat er vooralsnog geen plannen zijn om nieuwe aandelen uit te geven) er al in maart 2023 nieuwe aandelen zijn toegekend (112 stuks). Ook voor 2024 ligt een dergelijk pakket van 112 aandelen in het verschiet. Hierdoor zou het inkomen van de man hoger uitvallen dan de eerdere prognose. Uitgaan van een gemiddelde van twee jaren, zoals de rechtbank heeft gedaan, geeft, gelet hierop, geen vertekend beeld. Dat vanaf 2023 rekening moet worden gehouden met een (aanzienlijk) lagere opbrengst van de (te verkopen) aandelen, is door de man onvoldoende gestaafd. De man heeft naar het oordeel van het hof dan ook onvoldoende onderbouwd dat met lagere inkomsten in 2023 en 2024 rekening dient te worden gehouden. Het hof zal uitgaan van het verwachte inkomen zoals de rechtbank tot uitgangspunt heeft genomen, van € 193.753,-. Indien de beloning in de vorm van aandelen overeenkomstig de overgelegde prognose na 2024 daadwerkelijk verder zal dalen of zijn inkomen anderszins zal wijzigen, staat het de man uiteraard vrij om wijziging van de vastgestelde alimentatie te verzoeken.

De vrouw heeft haar standpunt dat bij de berekening van de draagkracht van de man uitgegaan dient te worden van zijn werkelijke woonlasten in plaats van de forfaitaire woonlast ter zitting in hoger beroep laten varen. Het hof zal uitgaan van de gebruikelijke methode voor het berekenen van de draagkracht van ieder der ouders, aangezien zij samen voldoende draagkracht hebben om in de behoefte van hun kinderen te kunnen voldoen.

Op grond van het voorgaande kan de berekening van de rechtbank worden gevolgd en komt het netto besteedbaar inkomen van de man uit op € 9.143,- per maand, waaruit een draagkracht volgt van € 3.658,- per maand.

De gezamenlijke draagkracht van partijen bedraagt over de periode vanaf de ingangsdatum tot 1 oktober 2024 (€ 724 + € 3.658 =) € 4.382,- per maand. Om vast te kunnen stellen welk deel van de behoefte van de kinderen door de man dient te worden gedragen, wordt een draagkrachtvergelijking gemaakt. Het aandeel van de man in de behoefte van de kinderen wordt berekend door zijn aandeel in de totale draagkracht te vermenigvuldigen met de behoefte van de kinderen. Hieruit volgt dat het aandeel van de man over voornoemde periode € 587,- per kind per maand bedraagt en dat van de vrouw € 116,- per kind per maand.

Over de periode vanaf 1 oktober 2024 bedraagt de gezamenlijke draagkracht van partijen (€ 841 + € 3.658 =) € 4.499,- per maand. Het hof berekent het aandeel van de man in de behoefte van de kinderen op € 607,- per kind per maand en het aandeel van de vrouw op € 140,- per kind per maand.

De rechtbank heeft rekening gehouden met een zorgkorting van 35% voor ieder van partijen, aangezien zij allebei een kind bij zich ingeschreven hebben staan. De zorgkorting is in hoger beroep niet tussen partijen in geschil, zodat het hof hier eveneens van zal uitgaan. De zorgkorting bedraagt in 2023 (0,35 x € 1.406 =) € 492,- per maand, derhalve € 246,- per kind per maand. In 2024 bedraagt de zorgkorting € 261,- per kind per maand.

De rechtbank heeft de ingangsdatum van de door de man te betalen partneralimentatie bepaald op de dag van overdracht van de woning. Tot aan deze datum gelden de bedragen zoals vastgesteld in de procedure voorlopige voorzieningen (zie hierboven onder 3.2). Zoals eerder aangegeven is tijdens de mondelinge behandeling in hoger beroep door beide partijen aangegeven dat de door de rechtbank vastgestelde ingangsdatum niet (langer) ter discussie staat. Het hof zal dan ook uitgaan van een ingangsdatum van 31 mei 2023.

De rechtbank heeft de behoefte van de vrouw op grond van de hofnorm vastgesteld op € 3.314,- (netto) per maand. Uitgegaan is van het gemiddelde bruto jaarloon van partijen over de jaren 2019 tot en met 2021, waarbij aan de zijde van de man uitsluitend van zijn basisjaarsalaris is uitgegaan. Rekening houdend met het eigen inkomen van de vrouw stelt de rechtbank de bruto aanvullende behoefte van de vrouw vast op € 352,- per maand.

Partijen hebben allebei gegriefd tegen deze behoefteberekening. De man heeft stellingen geformuleerd met betrekking tot de hofnorm. De vrouw betoogt dat bij de berekening van haar behoefte ten onrechte is uitgegaan van uitsluitend het basisjaarsalaris van de man over de jaren 2019 tot en met 2021.

Hetgeen de man heeft aangevoerd is onvoldoende om de conclusie te rechtvaardigen dat voor het vaststellen van het NBGI tijdens het huwelijk slechts uitgegaan dient te worden van zijn basissalaris. Vast staat dat hij over de jaren 2019 tot en met 2021 zowel bonussen als inkomsten uit aandelen heeft ontvangen. Ook als zijn standpunt gevolgd wordt dat deze geheel zijn besteed aan de aflossing van de hypotheek van de echtelijke woning - hetgeen de vrouw betwist - dan betekent dit nog niet dat deze inkomensbestanddelen bij het bepalen van de huwelijksgerelateerde behoefte buiten beschouwing dienen te worden gelaten. De mogelijkheid tot vermogensvorming werkt immers behoefteverhogend. De man heeft gesteld dat partijen met de aflossingen beoogden om op de lange termijn te kunnen beschikken over een woning zonder hypotheekschuld en dat in zoverre sprake was van een welkome aanvulling op zijn pensioen. De pensioenpremie is volgens hem immers alleen gebaseerd op zijn basissalaris, en hij bouwt vooral pensioen op in aandelen, en dat is risicovol. Dit leidt echter niet tot een ander oordeel. Partijen waren gehuwd in gemeenschap van goederen, en uit de stellingen van de man moet worden afgeleid dat de vermogensopbouw door aflossingen ook de vrouw ten goede zouden komen. Dat partijen sober hebben geleefd, zoals de man stelt, laat onverlet dat de kennelijk bestaande financiële ruimte om gezamenlijk vermogen op te bouwen, behoefteverhogend is.

Het hof oordeelt als volgt. Uit de afrekening bij de aankoop van de door de vrouw gekochte woning blijkt dat zij een hypotheek van € 150.000,- heeft afgesloten en tijdens de mondelinge behandeling heeft zij als last een maandbedrag genoemd van (ongeveer) € 700,-. Vanzelfsprekend maken deze kosten deel uit van de behoefte van de vrouw. Uit de overgelegde gegevens begrijpt het hof dat de vrouw voor of rondom de aankoop van haar woning vanwege haar aandeel in de overwaarde van de echtelijke woning, het (verdeelde) spaarsaldo en erfenissen over meer dan € 600.000,- kon beschikken. Zij heeft er voor gekozen om de woning in ’s-Hertogenbosch die zij verhuurde, te verkopen om zo haar eigen woonlasten zo laag mogelijk te kunnen houden. De aankoopkosten van de woning van de vrouw bedroegen per saldo € 620.785,-, en de tot heden (begrote) verbouwingskosten € 53.647,-. De vrouw heeft de woning dus met een groot deel eigen vermogen kunnen financieren. Het is niet onredelijk daaruit te concluderen dat de vrouw met haar eigen vermogen goeddeels zelf heeft kunnen voorzien in dat deel van haar behoefte dat ziet op vermogensvorming en dat in zoverre een correctie op haar aanvullende behoefte zal dienen plaats te vinden. Aangezien de vermogensvorming van partijen in de jaren 2019 tot en met 2021, zo begrijpt het hof de stellingen van de man, grotendeels bestond uit de aflossingen op de hypotheek, afkopen erfpacht en inleg bankspaarhypotheek, zal het hof daarbij aanknopen (de verbouwingskosten van de keuken, randnummer 31 verweerschrift in hoger beroep, worden buiten beschouwing gelaten aangezien niet is gesteld, en ook niet is gebleken dat die waardeverhogend zijn geweest). Uitgaande van het door de man in zijn verweerschrift in hoger beroep vermelde overzicht (randnummer 29) komt dit in genoemde periode van 2019 tot en met 2021 neer op een bedrag van gemiddeld € 28.348,- per jaar of € 2.362,- per maand. Het hof acht het redelijk de aanvullende behoefte van de vrouw gelet daarop te corrigeren. Het hof zal ter verduidelijking eerst de behoefte van de vrouw berekenen met toepassing van de hofnorm en dit corrigeren met de helft van het hierboven genoemde bedrag, aldus met € 1.181,- per maand.

Het hof zal de door de man met ingang van 31 mei 2023 aan de vrouw te betalen uitkering tot levensonderhoud vaststellen op € 3.066,- bruto per maand. Van een eventuele terugbetalingsverplichting aan de zijde van de vrouw is bij deze uitkomst geen sprake.

Dit alles leidt tot de volgende beslissing.