Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 27-08-2024, ECLI:NL:GHARL:2024:5571

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het beroepschrift met bijlage(n), ingekomen op 23 juli 2024;

- een brief van de raad van 6 augustus 2024;

- het verweerschrift van de GI met bijlage(n).

De mondelinge behandeling heeft op 13 augustus 2024 plaatsgevonden. De moeder is verschenen, bijgestaan door mr. A.L. Witteveen (waarnemer voor mr. Schietekatte). Namens de GI zijn twee medewerkers verschenen. [de vader] (de vader), die in deze procedure is aangemerkt als informant, is ook verschenen.

Op 13 augustus 2024 is de hierna nader te noemen [de minderjarige] , de minderjarige dochter van de moeder en de vader, verschenen en zij is buiten aanwezigheid van partijen door het hof gehoord.

De moeder is de ouder van [de minderjarige] , geboren [in] 2014.

De vader heeft [de minderjarige] erkend. De moeder oefent het eenhoofdig ouderlijk gezag uit. [de minderjarige] woont bij de moeder.

Bij beschikking van 9 november 2023 is de ondertoezichtstelling van [de minderjarige] verlengd tot 13 november 2024.

Bij de bestreden – uitvoerbaar bij voorraad verklaarde – beschikking is, voor zover hier van belang, de GI op grond van artikel 1:265e lid 1 sub a van het Burgerlijk Wetboek (BW) belast met het gezag over [de minderjarige] met betrekking tot de aanmelding bij [de school] of een andere geschikte onderwijsinstelling, tot het einde van het schooljaar 2024/2025.

De moeder komt met één grief in hoger beroep van de bestreden beschikking. De grief ziet op de gezagsoverheveling naar de GI in verband met de schoolaanmelding. De moeder verzoekt het hof om de bestreden beschikking te vernietigen en, opnieuw rechtdoende, het verzoek van de GI om te bepalen dat het gezag over [de minderjarige] met ingang van 8 mei 2024 gedeeltelijk wordt uitgeoefend door de GI, namelijk met betrekking tot de aanmelding voor een onderwijsinstelling, [de school] in [plaats1] , alsnog af te wijzen. Zij heeft tevens verzocht om de werking van de bestreden beschikking hangende het hoger beroep te schorsen.

De GI voert verweer en verzoekt het hof om de moeder niet-ontvankelijk te verklaren in haar beroep en haar schorsingsverzoek, en de bestreden beschikking te bekrachtigen.

De moeder heeft haar verzoek tot schorsing van de uitvoerbaarheid bij voorraad van de bestreden beschikking ter zitting ingetrokken. Het hof maakt hieruit op dat de moeder de gronden van het schorsingsverzoek niet handhaaft. Dit brengt mee dat het hof de moeder niet-ontvankelijk zal verklaren in het schorsingsverzoek.

Artikel 1:265e BW voorziet in de mogelijkheid om op verzoek van een gecertificeerde instelling de uitoefening van het gezag over de minderjarige die met een machtiging uit huis is geplaatst gedeeltelijk te laten uitoefenen door de gecertificeerde instelling, voor zover dit noodzakelijk is in verband met de uitvoering van de ondertoezichtstelling.

In de bestreden beschikking heeft de rechtbank artikel 1:265e BW naar analogie toegepast op de onderhavige situatie, waarin [de minderjarige] niet met een machtiging uit huis is geplaatst en de bepaling om die reden rechtstreekse toepassing mist. De rechtbank heeft hierbij overwogen dat de moeder bij het volgen van de route van artikel 1:265e BW meer rechtsbescherming geniet dan wanneer de route van de vervangende toestemming van artikel 1:262b BW wordt gevolgd, zoals subsidiair door de GI verzocht (vgl. Hoge Raad 25 juni 2021, ECLI:NL:HR:2021:1003). Het geschil tussen de moeder en de GI over de schoolkeuze is daarnaast volgens de rechtbank niet wezenlijk anders nu [de minderjarige] bij de moeder woont en niet uit huis is geplaatst, zodat toepassing naar analogie van artikel 1:265e BW ook om die reden is gerechtvaardigd (vgl. rechtbank Den Haag 15 september 2023, ECLI:NL:RBDHA:2023:13897 en rechtbank Midden-Nederland 8 april 2022, ECLI:NL:RBMNE:2022:1344).

Anders dan de rechtbank is het hof van oordeel dat het verzoek van de GI om [de minderjarige] aan te melden bij een onderwijsinstelling niet getoetst kan worden aan artikel 1:265e BW. Hiertoe overweegt het hof dat uit de memorie van toelichting uitdrukkelijk blijkt dat dit wetsartikel enkel van toepassing is in de situatie waarin sprake is van een machtiging tot uithuisplaatsing:

Het hof is van oordeel dat in een situatie als deze, waarin de wetgever in zijn toelichting uitdrukkelijk op de reikwijdte van een wettelijke bepaling is ingegaan en deze heeft afgegrensd, het niet aan de rechter is om de reikwijdte van die wettelijke bepaling in weerwil van die toelichting op te rekken door de wettelijke bepaling naar analogie toe te passen op een situatie die buiten de door de wetgever expliciet bepaalde reikwijdte valt. Het hof ziet dan ook geen ruimte voor toepassing (naar analogie) van artikel 1:265e BW in deze zaak, waarin voor [de minderjarige] geen machtiging tot uithuisplaatsing is verleend. Gelet daarop dient het hof de bestreden beschikking te vernietigen en het primaire verzoek van de GI, om op grond van artikel 1:265e lid 1 sub a BW te bepalen dat het gezag over [de minderjarige] door de GI wordt uitgeoefend voor zover dit ziet op de aanmelding bij een onderwijsinstelling, alsnog af te wijzen.

Subsidiair heeft de GI in eerste aanleg verzocht om op grond van artikel 1:262b BW vervangende toestemming aan de GI te verlenen om [de minderjarige] in te schrijven op [de school] . Het hof zal dit verzoek toewijzen. Het hof licht zijn beslissing als volgt toe.

Uit de stukken en hetgeen ter zitting is besproken, blijkt dat [de minderjarige] al langere tijd niet op structurele basis onderwijs volgt, zij meermaals is uitgevallen en er veel onduidelijkheid is geweest over haar onderwijsbehoefte. In maart 2024 is daarom door [naam1] een didactisch onderzoek uitgevoerd naar het functioneringsniveau van [de minderjarige] om zo een passende school te kunnen vinden. De resultaten van het onderzoek laten onder meer zien dat [de minderjarige] op het gebied van rekenen een aantal hiaten heeft in de stof van groep 6 en dat de doelen voor rekenen van groep 7 veel moeite kosten, waardoor doorstroming naar het voortgezet onderwijs nog niet mogelijk is. Op basis van de uitkomsten van het onderzoek heeft de GI, in samenspraak met het samenwerkingsverband [naam2] , geconcludeerd dat [de school] in [plaats1] de meest geschikte school voor [de minderjarige] is. De school is gespecialiseerd in onderwijs voor hoogbegaafde kinderen en [de minderjarige] kan op [de school] individueel worden begeleid door [naam3] . Hoewel duidelijk is dat [de school] voor zowel [de minderjarige] als de moeder nare herinneringen oproept, past deze school het meest bij de kwaliteiten en onderwijsbehoefte van [de minderjarige] .

Ter zitting heeft de moeder verklaard dat er een plan is gemaakt om [de minderjarige] te begeleiden op de eerste schooldag, ook als deze op [de school] zal zijn. Hoewel de moeder duidelijk heeft gemaakt niet achter de inschrijving op [de school] te staan en [de minderjarige] niet te zullen brengen, spreekt het hof desondanks de hoop uit dat het de moeder lukt om richting [de minderjarige] uit te dragen dat zij achter de beslissing staat. Het zal voor [de minderjarige] hoe dan ook een spannende eerste dag zijn en ondersteuning van de moeder kan helpen om een frisse en positieve start te maken op [de school] . Voor de ontwikkeling van [de minderjarige] is het belangrijk dat haar schoolgang weer opgestart wordt en het is aan de moeder om [de minderjarige] hierin maximaal te ondersteunen en te stimuleren, zodat verdergaande maatregelen om de schoolgang van [de minderjarige] te garanderen voorkomen kunnen worden. De voortdurende weerstand van de moeder en het systeem waarbinnen [de minderjarige] moet functioneren zijn zorgelijk en dat geldt ook voor het gedrag dat [de minderjarige] laat zien in reactie op haar onwelgevallige beslissingen. Gelet daarop acht het hof het van belang dat de GI in het bijzonder ook hiervoor aandacht heeft.