Gerechtshof Amsterdam 06-08-2024, ECLI:NL:GHAMS:2024:2486

De rechtbank Amsterdam (hierna: de rechtbank) heeft op 10 januari 2024 de moeder vervangende toestemming gegeven om met de kinderen te verhuizen naar de gemeente [plaats B] en hen daar naar een school en een BSO te laten gaan (hierna: de bestreden beschikking).

De vader is het daar niet mee eens, en wil dat de kinderen bij hem in [plaats A] blijven wonen en naar school blijven gaan. De moeder is het wel eens met de bestreden beschikking.

[kind 2] en [kind 1] zullen hierna gezamenlijk ook worden genoemd: de kinderen.

De ouders hebben van 2016 tot 2020 een relatie met elkaar gehad. De vader heeft de kinderen erkend. De vader en de moeder oefenen gezamenlijk het gezag uit over de kinderen.

De rechtbank heeft in de bestreden beschikking de moeder vervangende toestemming verleend om in de zomervakantie van 2024 met de kinderen te verhuizen naar de gemeente [plaats B] , en om de kinderen in te schrijven op een school en BSO in [plaats B] .

Verder heeft de rechtbank de zorgregeling tussen de vader en de kinderen met ingang van de datum van de verhuizing naar [plaats B] als volgt gewijzigd:

Het verzoek van de vader om de hoofdverblijfplaats van de kinderen bij hem te bepalen, heeft de rechtbank afgewezen.

De rechtbank heeft de beschikking uitvoerbaar bij voorraad verklaard.

In de zaak met zaaknummer 200.339.891/01:

De vader verzoekt in principaal hoger beroep, na wijziging van zijn oorspronkelijke subsidiaire verzoek, de bestreden beschikking te vernietigen en, naar het hof begrijpt:

I. primair: de verzoeken van de moeder af te wijzen.

II. subsidiair: te bepalen dat, voor zover toegekomen wordt aan het voorwaardelijk incidenteel verzoek van de moeder,

en te bepalen dat

de door de vader aan de moeder verschuldigde bijdrage in de kosten van opvoeding en verzorging van de minderjarige kinderen bij wijziging hoofdverblijfplaats wordt vastgesteld op het bedrag van de van toepassing zijnde zorgkorting verminderd met het bedrag van de naar rato van draagkracht vastgestelde eigen bijdrage van de moeder in de kosten van de kinderen, zijnde de verblijfskosten van de kinderen wanneer zij bij de moeder zijn, zijnde een bedrag van € 210,- per kind per maand.

III. uiterste subsidiair: te bepalen dat

de navolgende zorgregeling per datum verhuizing van de moeder en de kinderen naar [plaats B] zal gelden:

een weekendregeling inhoudende dat de vader gedurende drie weekenden per vier weken van vrijdag uit school tot zondag 18.00 uur de kinderen zal verzorgen, waarbij de moeder zoals tijdens de zitting van 28 november 2023 aangeboden de kinderen zal brengen en halen, alsmede inhoudende dat de kinderen gedurende alle vakanties voor het geheel, met uitzondering van de kerst- en zomervakantie, die op basis van 40-60 ten faveure van de vader zullen worden verdeeld, bij de vader zullen verblijven. De vader zal bij de verdeling van de kerst- en zomervakantie altijd de eerste keuze hebben bij verschil van mening.

Mocht het hof de vervangende toestemming niet verlenen om te verhuizen, dan verzoekt de moeder bij wijze van voorwaardelijk incidenteel hoger beroep om de volgende omgangsregeling te bepalen:

een zorgregeling waarbij de kinderen drie dagen per week bij de moeder zijn en vier dagen bij de vader. De kinderen verblijven dan van maandag uit school tot vrijdag naar school bij de vader en van vrijdag naar school tot en met maandag naar school bij de moeder. Indien de kinderen op vrijdag vrij zijn, verblijven de kinderen van donderdag na school tot en met de eerste schooldag naar school bij de moeder. In de vierde week stelt de moeder dat zij de kinderen op woensdag na school ophaalt en dat zij hen donderdagochtend weer naar school brengt. Daarnaast verzoekt zij te bepalen dat de kinderen elke voorjaars- en najaarsvakantie bij de moeder verblijven en dat de moeder de kinderen vijf extra dagen heeft gedurende de zomervakantie, althans een zodanige zorgregeling vast te stellen als het hof juist zal achten.

In de zaak met zaaknummer 200.339.891/02:

5. De motivering van de beslissing in de zaak met zaaknummer 200.339.891/01 (hoofdzaak)

Inleiding

Na verbreking van de relatie van partijen eind 2020 heeft de moeder de huurwoning van partijen in het centrum van [plaats A] verlaten. Zij heeft enige tijd bij haar ouders in [plaats C] verbleven, en sinds medio 2021 huurt zij een woning in het centrum van [plaats A] . De moeder heeft een baan als officemanager in [plaats A] . De vader is advocaat. Hij heeft een eigen kantoor en werkt vanuit huis. Hij woont nog steeds in de huurwoning waar het gezin voorheen samenwoonde. Sinds kort woont hij samen met zijn nieuwe partner en haar kind uit een eerdere relatie. De kinderen zijn sinds oktober 2022 evenveel bij de moeder als bij de vader. Zij gaan naar een school en een BSO in het centrum van [plaats A] . De school is dichtbij de woning van de vader gelegen.

Partijen zijn sinds 2021 in overleg over de woonsituatie van de moeder. De moeder was vooral gezien de hoogte van haar huur op zoek naar andere woonruimte. Haar huur bedraagt € 2.200,- per maand. De moeder moest van haar ouders geld lenen om rond te kunnen komen. De vader betaalt al geruime tijd een aanvullende bijdrage in de woonlasten van de moeder. Over de hoogte van die bijdrage bestaat onenigheid tussen partijen.

Standpunten partijen

Advies van de raad

Beoordeling door het hof

In hoger beroep is gebleken dat de moeder hoe dan ook naar [plaats B] zal verhuizen, ongeacht of de vervangende toestemming voor verhuizing met de kinderen gehandhaafd blijft. Zij ziet geen andere mogelijkheid. Ter zitting in hoger beroep heeft de moeder verklaard inmiddels een huurovereenkomst voor een woning in [plaats B] te hebben ondertekend. Zij is voornemens om per 19 augustus 2024 te verhuizen. Desgevraagd heeft de vader gezegd niet naar [plaats B] te willen verhuizen, omdat hij gebonden is aan [plaats A] .

Gezien deze ontwikkeling komt hoe dan ook een einde aan de huidige situatie waarin de ouders en de kinderen in dezelfde buurt wonen (op fietsafstand van elkaar), en de kinderen zowel doordeweeks als in het weekend bij beide ouders zijn. Niet in geding is dat beide ouders het belang van de kinderen nastreven om ruimschoots contact met de andere ouder te behouden en dit blijkt ook uit hun (subsidiaire/voorwaardelijke) verzoeken.

Naar het oordeel van het hof heeft de moeder voldoende aannemelijk gemaakt dat het vanwege haar financiële situatie voor haar noodzakelijk is om te verhuizen naar een plaats waar goedkopere woningen beschikbaar zijn. Van haar kan niet worden gevergd dat zij haar inkomsten en uitgaven maandelijks moet bijhouden om aanspraak te kunnen maken op een financiële aanvulling door de vader. De huidige situatie trekt een te zware wissel op haar; in de beleving van de moeder moet zij tot in detail verantwoording afleggen aan de vader over bijvoorbeeld abonnementen en andere kosten. Tijdens de mondelinge behandeling is het hof duidelijk geworden dat de moeder dit echt zo ervaart, en dat dit voor haar zeer belastend is.

De vader heeft op zijn beurt aannemelijk gemaakt dat hij gebonden is aan [plaats A] . Hij werkt als zelfstandig gevestigde advocaat in [plaats A] , en is commercieel afhankelijk van het netwerk dat hij in [plaats A] heeft opgebouwd. Daarnaast woont de vader inmiddels samen met zijn nieuwe partner, en haar kind uit een eerdere relatie.

Het toetsingskader voor de te nemen beslissing is te vinden in artikel 1:253a van het Burgerlijk Wetboek, nu het hier een geschil omtrent de uitoefening van het gezamenlijk gezag betreft. De rechter dient op grond van dat artikel een zodanige beslissing te nemen die hem in het belang van het kind wenselijk voorkomt. Dat betekent niet dat het belang van het kind bij geschillen over gezamenlijke gezagsuitoefening altijd zwaarder weegt dan andere belangen. De rechter moet bij zijn beslissing over dergelijke geschillen alle omstandigheden van het geval in acht nemen, wat er in voorkomend geval ook toe kan leiden dat andere belangen zwaarder wegen dan het belang van het kind, hoezeer ook dat belang een overweging van de eerste orde dient te zijn bij de te verrichten afweging van belangen (HR 25 april 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC5901).

Anders dan partijen lijken te menen, liggen de door de rechter in zogenoemde verhuiszaken te beoordelen omstandigheden niet a priori vast, maar zijn deze mede afhankelijk van hetgeen procespartijen zelf hebben aangevoerd. De in de rechtspraak, zoals ook in de bestreden beschikking in r.o. 4.5, van geval tot geval wel gehanteerde lijst van omstandigheden is niet uitputtend of bindend. Het hof is voorts niet gebonden aan de omstandigheden die de rechter in eerste aanleg in zijn beoordeling heeft betrokken noch is hij in zijn beoordeling daartoe beperkt (vgl. Concl. A-G M.L.C.C. Lückers 10 maart 2023, ECLI:NL:PHR:2023:312, nrs. 3.11 t/m 3.15).

Invulling zorgtaken

Ter zitting in hoger beroep hebben beide ouders desgevraagd ieder voor zich geschetst hoe het doordeweekse schema er voor de kinderen uit zou zien als zij bij hem/haar zouden wonen.

De moeder heeft uitgelegd dat zij op maandag en dinsdag de kinderen tussen 8.15 en 8.30 uur naar school wil brengen, waarna zij met de trein naar haar werk gaat in [plaats A] . Na school gaan de kinderen op maandag en dinsdag naar de BSO, waarbij de moeder hen om 17.15 uur kan ophalen. Op woensdag is de moeder vrij, en kan zij de middag met de kinderen doorbrengen. Op donderdag en vrijdag is de moeder van plan om thuis te gaan werken; zij twijfelt nog of zij op donderdag gebruik zal maken van de BSO. De moeder heeft daarnaast aangegeven dat haar werkgever meedenkt en flexibel is. Zij kan haar dagen wellicht ook zo inrichten dat zij op meer ochtenden in de week op haar werk in [plaats A] is, en in de middagen thuis werkt. De moeder heeft evenwel nog geen afspraken met haar werkgever vastgelegd. Er zal dus nog verder overleg met haar werkgever moeten plaatsvinden.

Het hof stelt vast dat beide ouders de kinderen veel te bieden hebben. De ouders hebben de laatste jaren een gelijk deel van de tijd voor de kinderen gezorgd en bepleiten nu ieder ook om hoe dan ook een regeling vast te stellen die zoveel mogelijk recht doet aan een gelijkwaardig ouderschap en het belang van de kinderen. Vanuit het perspectief van de kinderen is het met name van belang om na te gaan hoe hun doordeweekse leven er uit zal zien in de situatie bij respectievelijk de vader en de moeder.

Voor de kinderen is het prettig als zij naar hun huidige school kunnen blijven gaan, en hun vertrouwde omgeving met hun vriendjes en vriendinnetjes in [plaats A] kunnen houden. Tegelijkertijd is aannemelijk dat de kinderen zich op een nieuwe school en in een nieuwe woonomgeving ook goed zullen kunnen aanpassen. Aangezien beide ouders in [plaats A] werken, heeft het blijven op de school in [plaats A] het voordeel dat bij calamiteiten waarschijnlijk één van hen snel beschikbaar zal zijn.

Wat voor het hof echter de doorslag geeft is een vergelijking van de werkelijke zorgtijd die de ouders door de week ter beschikking hebben. Dit argument speelt niet in het weekend, omdat beide ouders gelijke mogelijkheden hebben. De (vrije) zorgtijd die de vader doordeweeks voor de kinderen heeft, is iets meer dan de moeder kan waarmaken. De vader is in staat om zijn werkuren flexibel in te delen. Hij kan zelf bepalen wanneer en hoeveel hij werkt. Als de kinderen van maandagmiddag tot en met vrijdagochtend bij de vader zijn, kan hij hen elke middag van school halen, en daarna vrije tijd met hen doorbrengen, een schaarse uitzondering in verband met zijn werk daargelaten. Voor de moeder is dit een stuk lastiger. Zij werkt vier dagen per week in loondienst. Zelfs als voor haar de mogelijkheid bestaat om twee middagen in de week thuis te werken, betekent dat nog steeds dat zij op die momenten niet (volledig) voor de kinderen beschikbaar is. Op de andere twee dagen gaan de kinderen dan naar de BSO. Wanneer het hof de doordeweekse mogelijkheden van de vader afweegt tegen de mogelijkheden van de moeder, is het hof van oordeel dat het belang van de kinderen er het meest mee is gediend dat zij doordeweeks bij hun vader verblijven. Dit geldt te meer nu zij in dat geval ook niet uit hun vertrouwde omgeving in [plaats A] weg hoeven te gaan.

Als de kinderen doordeweeks bij de vader verblijven, zullen zij – in lijn met de voorstellen van de ouders zelf – in de weekenden vanaf vrijdagmiddag tot en met maandag naar school bij de moeder zijn. Daarbij zal het hof bovendien het verzoek van de moeder toewijzen om te bepalen dat de kinderen eens per vier weken op woensdag na school bij haar zijn tot donderdagochtend naar school. De vader heeft daar geen verweer tegen gevoerd, en op deze manier heeft de moeder de mogelijkheid om eens in de zoveel tijd door de week een extra contactmoment met de kinderen en de school te hebben. Ook wijst het hof het verzoek van de moeder toe om te bepalen dat de kinderen al op donderdag na school bij haar zijn als zij vrij zijn op vrijdag. De vader is het met dat verzoek ook eens.

Daarnaast zal de moeder de kinderen in de schoolvakanties meer bij zich hebben. Overeenkomstig de verzoeken van beide ouders zal het hof bepalen dat de kinderen in de voorjaars- en najaarsvakantie bij de moeder zijn, evenals vijf extra dagen in de zomervakantie.

Hoofdverblijfplaats

Het hof zal het verzoek van de vader toewijzen om de hoofdverblijfplaats van de kinderen bij hem te bepalen. Hoewel de moeder gelijk heeft dat de ouders de zorg in feite min of meer bij helfte blijven delen, acht het hof voldoende aannemelijk dat het nodig is voor de kinderen om in [plaats A] hun hoofdverblijfplaats te blijven houden vanwege de eis van scholen in [plaats A] dat een kind in [plaats A] staat ingeschreven.

De moeder heeft een financieel belang gesteld bij het houden van de hoofdverblijfplaats bij haar, maar het hof gaat ervan uit dat partijen bij de SVB zullen kunnen regelen dat de moeder de kinderbijslag en het kindgebondenbudget blijft ontvangen. De vader heeft tijdens de zitting toegezegd daar geen bezwaar tegen te hebben en daaraan zijn medewerking te zullen verlenen. Voor het geval dat niet lukt, heeft de vader ter zitting toegezegd de gehele kinderbijslag en het kindgebondenbudget aan de moeder te zullen overmaken.

Kinderalimentatie

Ter zitting in hoger beroep heeft de vader zijn verzoek ten aanzien van de kinderalimentatie verduidelijkt. In het geval de kinderen hun hoofdverblijfplaats bij hem hebben, verzoekt hij de door hem aan de moeder te betalen bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van de kinderen te bepalen op € 210,- per kind per maand. De vader neemt daarbij alle verblijfsoverstijgende kosten voor zijn rekening.

Nu de moeder, na deze verduidelijking, geen verweer heeft gevoerd tegen dit verzoek, zal het hof aldus bepalen. Verder zij hier herhaald dat de moeder de kinderbijslag en het kindgebondenbudget blijft ontvangen.