Rechtbank Limburg 25-06-2024, ECLI:NL:RBLIM:2024:5790

De moeder verzoekt, uitvoerbaar bij voorraad, voor zover rechtens mogelijk en voor zover het de rechtbank niet aan rechtsmacht ontbreekt en de rechtbank derhalve de nietontvankelijkheid ten aanzien van de onderhavige verzoeken moet uitspreken dan wel voor zover deze kwestie niet moet worden verwezen naar het bevoegde gerecht in Polen:

I. te bepalen dat de Poolse beslissing van 21 oktober 2022 in Nederland kan worden erkend;

II. althans te bepalen dat de hoofdverblijfplaats van de kinderen wordt bepaald bij de moeder;

III. het recht op omgang tussen de vader en de kinderen te ontzeggen althans stop te zetten;

IV. dan wel in goede justitie zodanige beslissingen in lijn met de onderhavige verzoeken te nemen;

V. kosten rechtens.

Mocht de rechtbank niet overgaan tot erkenning van de Poolse beschikking, dan verzoekt de moeder wijziging van de hoofdverblijfplaats van de kinderen. Vanuit de premisse dat de gewone verblijfplaats van een kind in beginsel niet wijzigt zolang er sprake is van een internationale kinderontvoering en de kinderen in Nederland zouden moeten verblijven, zou de rechtbank Limburg nog steeds rechtsmacht kunnen hebben om ten gronde te beslissen over de ouderlijke verantwoordelijkheid. Als het recht van de gewone verblijfplaats is dan het Nederlands recht van toepassing. Primair stelt de moeder zich echter op het standpunt dat de gewone verblijfplaats van de kinderen inmiddels, door verloop van tijd, alsnog is gewijzigd naar Polen. Vanwege deze wijziging is de rechtbank Limburg onbevoegd om van de onderhavige verzoeken kennis te nemen. In feite zal dat moeten leiden tot een nietontvankelijkheid van de verzoeken. De Poolse rechter is bovendien, vanwege de bijzondere band van de kinderen met de Poolse staat, beter in staat om de belangen van de kinderen in deze specifieke zaak te beoordelen. Mocht de rechtbank Limburg wel rechtsmacht aannemen, dan zal de moeder verzoeken om verwijzing van de procedure naar Polen. Op grond van artikel 12 lid 1 sub b Brussel II-ter kan de Nederlandse rechter de Poolse rechter verzoeken de bevoegdheid over te nemen als hij van mening is dat die rechter beter in staat is het belang van het kind te beoordelen.

Voor zover de zaak niet wordt verwezen stelt de moeder dat ondanks dat de hoofdverblijfplaats van de kinderen in 2021 bij de vader is bepaald, deze beslissing vanwege het verloop van de tijd in strijd is gekomen met het zwaarwegende belang van de kinderen. Dat belang dient altijd van eerste orde te zijn. Immers, deze beslissing is van een aantal jaren geleden en de kinderen zijn nog verder geworteld en geïntegreerd in hun sociale en familiale omgeving in Polen. De kinderen ontwikkelen zich naar behoren en hebben geen enkele behoefte aan een terugkeer naar Nederland. Het hele leven van de kinderen is bepaald in Polen en daar ligt hun toekomstperspectief. Mocht het aanstonds niet duidelijk of overtuigend genoeg zijn dat de kinderen in Polen zijn geworteld, dan verzoekt de moeder om een nader onderzoek te gelasten naar de leefsituatie van de kinderen in Polen en (on)mogelijkheden in Nederland.

De enige bedreiging in het leven van de kinderen die de moeder ziet, is de vrees bij hun moeder voor een plotselinge wijziging van de verblijfplaats door tenuitvoerlegging van de Nederlandse beslissing. Daar komt bij dat de kinderen ernstig zijn getraumatiseerd door hun verblijf in Nederland en dat zij ernstig verzet vertonen bij de mogelijkheid van een verblijf bij hun vader. Ten slotte meent de moeder dat er geen enkel zicht is op de omstandigheden betreffende het leven van de vader. Onduidelijk is of hij heeft gewerkt aan zijn kennelijke alcoholprobleem, zijn agressieregulatie en of hij wel in staat is de banden van de moeder met de kinderen te bevorderen. Gevreesd wordt dat de kinderen in het gedrang zullen komen en hun belangen worden veronachtzaamd als zij plotseling in het gezin van de vader moeten gaan verblijven. De kinderen zullen bij terugkeer uit hun sociale leven worden gerukt, wat zeker niet in het belang is van deze kinderen. Gezien het tijdsverloop zal een mogelijke terugkeer naar Nederland leiden tot een zodanige onrust, onduidelijkheid en onveiligheid bij de kinderen dat dit niet in hun belang kan worden geacht. Daarenboven zal handhaving van de beslissing van het Nederlandse gerechtshof onlosmakelijk een scheiding van de moeder en de kinderen met zich brengen, wat de kinderen zeer waarschijnlijk in een psychisch onmogelijke situatie zal brengen. Immers, de moeder zal nimmer terugkeren naar Nederland. Na haar scheiding is zij op geen enkele wijze deugdelijk beschermd door de Nederlandse autoriteiten en heeft de nadruk enkel en altijd gelegen bij het herstel van de band tussen de vader en de kinderen, waarbij haar persoonlijke belangen werden veronachtzaamd. In de tussentijd heeft de moeder haar leven in Polen weer opgebouwd en vormgegeven en dat zal zij niet opgeven. Juist vanwege de gewijzigde omstandigheden, de volledige integratie van de kinderen in de Poolse omgeving, de huidige situatie in het leven van de kinderen, hun verbondenheid met de moeder, alsmede hun verzet en gebrek aan zicht op de situatie van de vader, zou de mogelijke tenuitvoerlegging van de beslissing van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch in strijd komen met het recht op ‘family life’, zoals beschermd in onder meer artikel 8 van het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) . Een gedwongen terugkeer naar Nederland zou een disproportionele inbreuk maken op het recht op het respect voor ‘family life’ van de moeder en de kinderen en is daarnaast ook in strijd met de belangen van de kinderen op grond van onder meer artikel 3 van het Internationaal Verdrag voor de rechten van het kind (IVRK) .

De moeder concludeert tot afwijzing van het zelfstandig verzoek van de vader (tot het beëindigen van het gezamenlijk gezag) althans concludeert zij dat het gezamenlijk gezag in stand dient te blijven en tot afwijzing van het voorwaardelijk zelfstandig verzoek van de vader (zie hierna onder 4.1.).

De moeder kan zich niet vinden in het verzoek van de vader. Er was gedurende de relatie met de vader sprake van diverse problematiek. Nadat de moeder het niet meer vol kon houden en vertrok naar een plek waar zij zich weer veilig kon voelen, is zij degene die de afgelopen jaren onafgebroken de verzorging en opvoeding van de kinderen op zich heeft genomen. Los van de vraag of de beslissing van de moeder juridisch en moreel juist was, zijn dit wel de feiten. De kinderen hebben hun leven in Polen. Zij kiezen niet voor deze strijd en de mogelijke onzekerheid over hun bestaan die hen wordt aangedaan. Uit de beschikbare informatie blijkt dat de kinderen naar behoren opgroeien en worden verzorgd. De kinderen met dwang uit deze veilige situatie halen, zou hen meer schaden dan goed doen. In feite komt de ontwikkeling van de kinderen al ernstig in het gedrang door de strijd die de vader nu voert over het gezag. Juist vanwege de feitelijke en praktische omstandigheden dat de kinderen bij de moeder wonen, is het niet in het belang van de kinderen om het gezamenlijk gezag te beëindigen. In feite wordt de moeder dan onmachtig gemaakt om nog beslissingen over de kinderen te nemen, terwijl zij feitelijk wel voor hen zorgt. Dat leidt tot de conclusie dat het verzoek moet worden afgewezen. Vanwege de ernstig verstoorde relatie tussen de ouders, het gebrek aan vertrouwen en het ontbreken van enige vorm van communicatie zonder dat daar een mogelijkheid voor herstel wordt gezien, waardoor de kinderen volledig klem zitten tussen de ouders, is de enige gerechtvaardigde conclusie dat de moeder wordt belast met het eenhoofdig gezag. Voor wat betreft de verstoorde communicatie verwijst de moeder naar de uitspraak van de Poolse strafrechter waaruit blijkt dat de vader is veroordeeld voor huiselijk geweld. De moeder is daarom gerechtvaardigd bang voor de vader. De angst wordt ook gedeeld door de kinderen die kennelijk meer hebben meegemaakt. Als de vader het eenhoofdig gezag zou krijgen, vraagt de moeder zich af of de vader in staat is om vorm te geven aan het ouderschap. In het verleden heeft de vader blijk gegeven van een gebrek aan zelfinzicht aangezien hij zijn alcoholproblemen, agressieproblemen en het huiselijk geweld niet onderkent. De moeder vraagt zich af of de vader daarvoor een oplossing heeft gevonden. De moeder wenst niet dat de kinderen worden blootgesteld aan dezelfde problematiek als die zij heeft moeten verdragen. In weerwil van de feitelijke omstandigheden, stelt de vader ongemotiveerd dat de kinderen in Nederland aan hem waren gehecht. De moeder betwist dat. Uit de beschikbare rapportages blijkt dat de kinderen een trauma hebben opgelopen door het gedrag van de vader. Hun angst voor de vader zorgt ervoor dat de kinderen stress hebben dat zij uit hun veilige omgeving worden weggerukt en opnieuw moeten gaan wortelen in een voor hen inmiddels vreemd land, zonder dat daarbij is stilgestaan bij de problematiek en de afstand waarop de moeder zich dan bevindt. De vader geeft met zijn verzoeken geen blijk van enig inzicht in wat voor de kinderen wenselijk(er) is. Door de kinderen in een keer weg te halen uit hun veilige en vertrouwde omgeving, vergroot de vader de kans op nog meer trauma’s. De verzoeken van de vader moeten daarom worden afgewezen. De vader benadrukt in zijn zelfstandig verzoek dat er een risico is op herontvoering. Deze bewering is niet onderbouwd. De moeder en de kinderen hebben hun leven in Polen, zij zijn daar geïntegreerd in de samenleving en hebben geen reden om in die situatie verandering te brengen. Het enige waar de moeder het mee eens is, is dat de kinderen duidelijkheid nodig hebben. De moeder denkt dat een eventuele terugkeer van de kinderen naar Nederland niet zonder schade van hun psyche kan zijn. Als de kinderen terug naar Nederland zouden gaan, zouden zij gescheiden worden van hun primaire verzorger. Dat is ook een trauma. De moeder zal niet remigreren naar Nederland als de kinderen in Nederland zouden gaan wonen. Zij heeft haar leven in Polen.

Ten aanzien van het voorwaardelijk verzoek van de vader stelt de moeder dat een coouderschap niet in het belang is van de kinderen. De moeder heeft de opvoeding van de kinderen alleen gedragen. Bovendien heeft zij duidelijk gemaakt dat zij de omgang wil stopzetten. Zou de moeder meewerken aan een co-ouderschap, dan zou zij in feite de mening van de kinderen negeren. Dat kan niet van de moeder worden gevergd. Op grond daarvan is co-ouderschap geen optie. Mocht het zo lopen dat de kinderen naar Nederland terugkeren, dan is het wenselijk dat het contact met de vader geleidelijk wordt opgebouwd. De moeder staat open voor contact tussen de vader en de kinderen in Polen als de kinderen in Polen zouden kunnen blijven. De kinderen hebben er belang bij en behoefte aan om contact te hebben met de vader. De moeder weet niet wat het risico is en hoe de kinderen contact zouden gaan beleven. De vraag is of zij dit aankunnen, omdat er weerstand is opgebouwd. Het laatste wat moet gebeuren, is de kinderen traumatiseren. Het belang van de kinderen moet vooropstaan. De moeder staat open voor een onderzoek door de raad. De moeder is bang dat de kinderen van haar worden afgepakt.

De vader is van mening dat de kinderen door de moeder moeten worden teruggebracht naar Nederland dan wel dat de vader de kinderen in Polen ophaalt. Daarvoor verwijst de vader naar de beschikking van de rechtbank Limburg van 25 augustus 2020. De moeder weigert sinds die beschikking ieder contact tussen de vader en de kinderen. Om de moeder tot nakoming te dwingen heeft de vader in kort geding de rechtbank Limburg verzocht de moeder te veroordelen tot nakoming van de beschikking van 25 augustus 2020. De rechtbank Limburg heeft zich bij vonnis van 6 oktober 2021 onbevoegd verklaard ten aanzien van die vordering. Het gerechtshof ’s-Hertogenbosch heeft op 17 januari 2023 zich wel bevoegd geacht. De vader heeft het arrest van het gerechtshof ’s-Hertogenbosch van 17 januari 2023 aan de moeder laten betekenen. De moeder heeft daaraan geen gehoor gegeven en inmiddels een bedrag aan dwangsommen verbeurd van € 100.000,-. Het verzoek van de moeder tot erkenning van de Poolse beschikking in Nederland is in strijd met de uitspraak van het gerechtshof ’sHertogenbosch. Nederland is en blijft bevoegd om beslissingen te nemen over de kinderen die door hun ongeoorloofde overbrenging naar Polen hun gewone verblijfplaats in Nederland niet hebben verloren. De vader vraagt het verzoek van de moeder niet-ontvankelijk dan wel ongegrond te verklaren.

De moeder is in Polen verschillende procedures gestart met als doel dat de kinderen niet meer naar Nederland hoefden terug te keren. Intussen blijkt uit de laatste Poolse beslissingen van 31 mei 2023 dat er geen weigeringsgrond is voor teruggeleiding van de kinderen naar de vader. De Nederlandse rechter heeft na het horen van de moeder, de vader en de betrokken autoriteiten in Nederland geconstateerd en beschikt dat er geen aanleiding is voor een weigeringsgrond. Ook de Poolse rechtbank heeft intussen beslist dat de Nederlandse uitspraak wel wordt erkend in Polen bij beschikking van 8 maart 2022. De beschikking van de Poolse rechter van 21 oktober 2022 staat haaks op die beschikking en is in strijd met het Europees recht. Het lijkt er voorzichtig op dat de Poolse rechter alsnog de beschikking van de rechtbank Limburg van 25 augustus 2020 ten uitvoer gaat leggen. Dat wordt ook bevestigd door de meest recente uitspraak van de Poolse rechter van 30 augustus 2023. De Poolse rechtbank heeft zich onbevoegd verklaard ten gunste van de Nederlandse rechtbank Limburg ten aanzien van het verzoek van de moeder tot wijziging van het gezag en afgifte van een paspoort voor de kinderen.

In het geval dat de moeder bereid is mee te werken aan begeleiding van hulpverlening in Nederland en zij bereid is stapsgewijs en in overleg en na instemming van de hulpverlening de zorgregeling uit te bouwen naar een co-ouderschap, waarbij de wissel wekelijks op vrijdagmiddag na school plaatsvindt en verdere afspraken in een ouderschapsplan worden vastgelegd onder supervisie van hulpverlening of een mediator, dan is een co-ouderschap het meest in het belang van de kinderen.

Op grond van artikel 1:253a BW kan de rechtbank, kort gezegd, een beslissing nemen bij welke ouder het kind zijn hoofdverblijfplaats heeft. Echter, dit artikel ziet op geschillen omtrent de gezamenlijke uitoefening van het gezag. Gelet op de hiervoor gemotiveerde beslissing dat het gezamenlijk gezag wordt beëindigd, waarbij de vader voortaan alleen het gezag toekomt, is van een geschil in het kader van de uitoefening van het gezamenlijk gezag geen sprake meer en kan derhalve de hoofdverblijfplaats van [minderjarige 1] en [minderjarige 2] niet meer bij de moeder worden bepaald. Het verzoek van de moeder zal daarom worden afgewezen.

De uitspraak zal uitvoerbaar bij voorraad worden verklaard. De huidige feitelijke situatie (die op gespannen voet staat met de juridische werkelijkheid) duurt al veel te lang en dient in het belang van de kinderen nu zo snel mogelijk te veranderen. De huidige situatie wordt mede door juridische procedures al te lang in stand gehouden. Indien tegen de nu genomen beslissingen andermaal hoger beroep zou worden ingesteld, mag dat het belang van een spoedige doorbreking van de impasse niet tegenhouden. De kinderen hebben recht op contact met hun moeder én hun vader en daaraan beoogt deze beslissing zoveel mogelijk tegemoet te komen. De belangen van de kinderen, de vader en de moeder tegen elkaar afwegend, komt de rechtbank tot de conclusie dat deze beslissing uitvoerbaar bij voorraad moet worden verklaard.

beëindigt het gezamenlijk gezag en bepaalt dat het gezag voortaan toekomt aan:
- [de vader] , geboren op [geboortedatum 3] 1984 in [geboorteplaats 2] ,
over:
- [minderjarige 1] , geboren in [geboorteplaats 1] op [geboortedatum 1] 2013,

- [minderjarige 2] , geboren in [geboorteplaats 1] op [geboortedatum 2] 2016;