Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 12-11-2024, ECLI:NL:GHARL:2024:6910

De mondelinge behandeling heeft op 24 september 2024 plaatsgevonden.

Aanwezig waren:

De man en de vrouw hebben de gevolgen van echtscheiding geregeld in (onder meer) het door hen beiden op 4 juli 2017 ondertekende ouderschapsplan. In de echtscheidingsbeschikking heeft de rechtbank bepaald dat de inhoud van het ouderschapsplan deel uitmaakt van die beschikking.

De ouders zijn – voor zover in deze procedure van belang – in het ouderschapsplan overeengekomen dat

De man is het niet eens met die beslissing en komt daartegen in hoger beroep.

De man verzoekt het hof, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, de bestreden beschikking te vernietigen en opnieuw beschikkende het ouderschapsplan te wijzigen en/althans te bepalen dat de vrouw aan hem een kinderalimentatie zal betalen met ingang van:

Processtukken

Ingangsdatum

wijze van berekening kinderalimentatie

kosten van de kinderen

De hoogte van het aandeel van de ouders in de kosten van de kinderen (hun behoefte) wordt vastgesteld op basis van het netto besteedbaar gezinsinkomen dat partijen hadden toen zij nog een gezin vormden met de kinderen (inclusief het kindgebonden budget (KGB) waarop partijen toen aanspraak hadden) en de NIBUD-tabellen “Eigen aandeel van ouders in de kosten van kinderen”.

De man heeft in zijn inleidend verzoek en in zijn verzoek in hoger beroep, behalve een verwijzing naar een behoefteberekening, niets gesteld over de behoefte van de kinderen. De advocaat van de man heeft tijdens de mondelinge behandeling in hoger beroep toegelicht dat partijen in 2017 beiden een bijstandsuitkering ontvingen van € 987 en recht hadden op een KGB van € 237 per maand. Hij heeft in de door hem overgelegde stukken berekend dat het netto besteedbaar gezinsinkomen in 2017 € 2.211 per maand bedroeg. Op grond van dit gezinsinkomen en de NIBUD-tabel 2017-II bedroeg het aandeel van de ouders in de kosten van de vier kinderen destijds in totaal € 719 per maand, ofwel € 180 per kind per maand, aldus de man.

De advocaat van de vrouw heeft tijdens de mondelinge behandeling bevestigd dat partijen destijds beiden recht hadden op een bijstandsuitkering, maar aangegeven niet te weten of het door de man berekende netto besteedbare gezinsinkomen klopt. Het hof stelt vast dat eenzelfde behoefteberekening als de man als productie 1 bij zijn brief van 9 oktober 2023 in eerste aanleg heeft overgelegd, ook door de vrouw is toegevoegd aan de diverse draagkrachtberekeningen die zij als productie 3, 4, 7 en 11 bij haar verweerschrift in hoger beroep heeft ingediend.

De man noch de vrouw heeft bewijsstukken overgelegd van de (hoogte van de) uitkering en het KGB dat zij in 2017 ontvingen. Het ligt het niet erg voor de hand dat de man en de vrouw in 2017 als gehuwden beiden een bijstandsuitkering ontvingen. Het is een feit van algemene bekendheid dat een bijstandsuitkering voor gehuwden lager is dan twee keer de uitkering voor een alleenstaande. Als wordt uitgegaan van een bijstandsuitkering voor gehuwden en het bijbehorende KGB waarop de ouders in 2017 aanspraak konden maken, leidt dat tot een lagere behoefte dan de man stelt. Echter de vrouw is niet opgekomen tegen de door de man gestelde behoefte en het hof vindt - mede gelet op de onduidelijkheid - dat het niet aan haar is om ambtshalve, ten nadele van de kinderen, de behoefte nu op een lager bedrag vast te stellen.

Het hof zal daarom de onbetwiste berekening van de man over de hoogte van de kosten van de kinderen volgen. In lijn daarmee stelt het hof de behoefte van de kinderen in 2017 vast op in totaal € 719 per maand. Geïndexeerd naar 2023 hebben de kinderen dan behoefte aan afgerond in totaal € 828 per maand, ofwel € 207 per kind per maand.

draagkracht

draagkracht van de vrouw

Het hof zal hierna bij de berekening van de draagkracht van de vrouw om pragmatische redenen uitgaan van de door haar overgelegde salarisspecificatie over januari 2024. Daaruit blijkt dat haar salaris € 1.901,81 bruto per maand bedraagt exclusief de vakantietoeslag van 8%. Tijdens de mondelinge behandeling in hoger beroep heeft de vrouw meegedeeld dat zij een verlenging van haar contract heeft gekregen voor één jaar. Voorlopig kan de vrouw zich dus dit inkomen blijven verwerven. Voor wat betreft het KGB over 2024 sluit het hof aan bij het door de man op de zitting genoemde bedrag van € 73 per maand (€ 876 per jaar), omdat nadere stukken ontbreken maar door de vrouw wel is erkend dat dat bedrag ongeveer overeenstemt met het bedrag dat de vrouw ontvangt.

Zoals uit de aangehechte draagkrachtberekening blijkt heeft de vrouw heeft dan een netto besteedbaar inkomen van € 2.086 per maand.

Bij een dergelijk inkomen is de draagkrachtruimte van de vrouw € 183. Daarvan dient zij in principe 70% aan te wenden voor de kinderen. Dat is een bedrag van € 133 per maand, ofwel € 33 per kind per maand.

De vrouw heeft echter aangevoerd dat bij de berekening van haar draagkracht rekening moet worden gehouden met een aflossing op schulden van € 250 per maand. Op

12 april 2024 had de vrouw volgens het overzicht van haar bewindvoerder nog een schuld aan haar advocaat van € 2.000,86 en een schuld aan haar moeder van € 750. In december van dit jaar zal zij - uitgaande van een aflossing van € 250 per maand - haar advocaatschuld hebben afgelost. Zij zal echter voor de bijstand van haar advocaat in deze procedure op korte termijn een nieuwe factuur voor een bedrag van ongeveer € 2.000 ontvangen. De vrouw stelt dat zij nadat de advocaatkosten volledig zijn afgelost, zal gaan afbetalen op de schuld aan haar moeder. Verder heeft de vrouw aangevoerd dat rekening moet worden gehouden met de kosten die zij maakt voor de uitvoering van de zorgregeling tussen de man en [de minderjarige3] en de zorgregeling tussen haar en [de minderjarige4] . De reiskosten (88 kilometer per twee weken) komen volledig voor haar rekening. De vrouw stelt dat het redelijk is dat ongeveer een kwart van deze kosten als extra lasten in aanmerking wordt genomen. Verder betaalt zij incidenteel kosten voor de kinderen zoals voor de kapper.

De man voert hiertegen verweer omdat hij vindt dat er geen sprake is van evenwicht in de kosten van de kinderen die de ouders ieder voor hun rekening nemen, nu drie van de vier kinderen bij hem verblijven.

Het draagkrachtloos inkomen van een onderhoudsplichtige kan op basis van de richtlijnen van de Expertgroep alimentatie worden verhoogd met niet vermijdbare en niet verwijtbare lasten. Advocaatkosten moeten ook aan de hand van deze richtlijnen worden beoordeeld.

Het hof is van oordeel dat de vrouw voldoende nader onderbouwd heeft gesteld dat zij maandelijks met extra kosten te maken heeft die niet begrepen zijn in normale kosten voor levensonderhoud. De komende tijd zal zij nog moeten blijven afbetalen op een schuld aan haar advocaat, mede als gevolg van het feit dat de man (wederom) een procedure is gestart, en de schuld van de vrouw aan haar moeder moet zij vervolgens ook nog aflossen. Het hof gaat daarom uit van voortzetting van het huidige aflossingsbedrag van € 250 per maand. De vrouw draagt verder alle reiskosten voor [de minderjarige3] en [de minderjarige4] in het kader van de uitvoering van de zorgregelingen en uit de stukken blijkt dat de vrouw in verband met haar onderbewindstelling extra kosten heeft van € 133,10 per maand.

Aan de vaststelling van kinderalimentatie wordt een hoge prioriteit toegekend, maar het hof is van oordeel dat in dit geval sprake is van bijzondere omstandigheden. Gelet op de beperkte financiële middelen en draagkracht(ruimte) van de vrouw, is het hof van oordeel dat zij onvoldoende draagkracht heeft om bij te dragen in de kosten van de kinderen die de man maakt voor de kinderen. Dat geldt ook als rekening wordt gehouden met het feit dat haar werkelijke woonlast (de vrouw heeft ter zitting aangegeven dat zij met € 500 per maand bijdraagt in de woonlasten van haar partner bij wie zij inwoont) lager is dan haar forfaitaire woonbudget van € 623 per maand. Het hof komt daarom tot de conclusie dat weliswaar aan de zijde van de vrouw sprake is van een wijziging van omstandigheid echter dit betreft geen rechtens relevante wijziging. Het verzoek van de man zal daarom worden afgewezen.

draagkracht man

Hoewel het hof niet toekomt aan een beoordeling van de draagkracht van de man, zal het hof hier wel een overweging aan wijden. Het hof doet dat omdat de man ook in deze procedure veel van de vrouw verwacht en daarbij voor haar een andere maatstaf lijkt aan te leggen dan voor zichzelf. Zo wijst de man er ter zitting op dat de vrouw als moeder onderhoudsplichtig is en moet bijdragen aan de kosten van de kinderen, wat ook waar is, maar hij laat na om ook zijn eigen rol daarin te benoemen. Op de man rust als ouder namelijk ook een inspanningsverplichting om alles in het werk te stellen om zoveel mogelijk inkomsten te verwerven om daarmee in de kosten van de kinderen te kunnen voorzien, zoals ook hiervoor onder 5.2 is overwogen.

Tijdens de mondelinge behandeling in hoger beroep is daarom ook besproken in hoeverre de man zelf in staat is om inkomsten te verwerven en wat hij aan inspanningen verricht om bij te dragen in de kosten van de kinderen.

De man heeft toegelicht dat hij sinds het huwelijk geen betaalde werkzaamheden verricht omdat hij de zorg voor de kinderen heeft. Hij stelt dat hij van de gemeente tot 2025 een vrijstelling heeft gekregen om te solliciteren omdat de kinderen onder toezicht gesteld zijn en dat hij volgend jaar een re-integratietraject kan gaan volgen bij de gemeente. Het hof vindt deze niet nader onderbouwde stellingen van de man onvoldoende om te kunnen concluderen dat man kennelijk (en al jarenlang) niet in staat is om (enige) betaalde werkzaamheden te verrichten. Overigens is de ondertoezichtstelling van de kinderen sinds eind 2023 beëindigd. De man heeft tijdens de mondelinge behandeling aan het hof desgevraagd meegedeeld dat hij een zeer gevarieerd arbeidsverleden heeft en over een uitgebreid CV (van wel dertien kantjes) beschikt. Het is daarnaast een feit van algemene bekendheid dat de arbeidsmarkt momenteel zonder meer als goed kan worden beschouwd.

Proceskosten

Het hof ziet aanleiding om de man te veroordelen in de proceskosten in hoger beroep. De man beschikte naar het oordeel van het hof ten tijde van het indienen van het beroepschrift over voldoende financiële gegevens van de vrouw om in te kunnen schatten dat haar draagkracht zeer gering was en dat een procedure de vrouw weer op hoge kosten zou jagen. Daarbij komt dat het hof bedenkingen heeft bij de drijfveren van de man voor het voeren van de onderhavige procedure in hoger beroep en het beslag dat hij daarmee op de rechtspraak legt. Het hof is van oordeel dat de man nodeloos procedeert en de vrouw onnodig op kosten jaagt.

De door de man aan de vrouw te betalen proceskosten stelt het hof vast op € 349 aan griffierecht en € 1.716 voor salaris advocaat overeenkomstig het liquidatietarief

(2 punten x € 858 (Tarief I)).